Πρόπτωση βολβού (εξόφθαλμος)

Τι είναι ο εξόφθαλμος ή αλλιώς η πρόπτωση βολβού;

Εξόφθαλμος σημαίνει ότι το μάτι/α ενός ασθενούς προσπίπτει/ουν προς τα έξω. Ανάλογα με την υποκείμενη αιτία της πρόπτωσης του οφθαλμού, ο εξόφθαλμος μπορεί να συνοδεύεται από άλλα κλινικά σημεία ή συμπτώματα όπως η ερυθρότητα των ματιών, η δακρύρροια, η φωτοφοβία, η διπλωπία και σε σπάνιες περιπτώσεις η μείωση της όρασης.

Ποιες είναι οι αιτίες που προκαλούν εξόφθαλμο;

1) Η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια αποτελεί τη συχνότερη αιτία εξόφθαλμου στο ένα ή και στα δύο μάτια ταυτόχρονα. Συνήθως εμφανίζεται σε περίπτωση υπερλειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα (νόσος του Graves), σπανιότερα συναντάται σε ασθενείς με υπολειτουργία του θυρεοειδούς (υποθυρεοειδισμός) και σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις σε ανθρώπους με φυσιολογική λειτουργία του θυρεοειδούς (ευθυρεοειδικοί ασθενείς).

2) Οι όγκοι του οφθαλμικού κόγχου αποτελούν τη 2^η συχνότερη αιτία εξόφθαλμου. Υπάρχει ένα ευρύτατο φάσμα όγκων που αναπτύσσονται στον οφθαλμικό κόγχο. Λέγοντας οφθαλμικό κόγχο εννοούμε την περιοχή που περιβάλλει τον οφθαλμό. Οι συχνότεροι όγκοι στον κόγχο είναι το σηραγγώδες αιμαγγείωμα, το λέμφωμα, η ιδιοπαθής φλεγμονώδης πάθηση του κόγχου, το πλειομορφικό αδένωμα του δακρυϊκού αδένα κ.α.

Πώς γίνεται η διάγνωση του εξόφθαλμου;

Η διάγνωση είναι εύκολη και πάντα γίνεται από τον οφθαλμίατρο. Με τη βοήθεια ενός ειδικού εργαλείου που ονομάζεται εξοφθαλμόμετρο (Εικ. 1) ο οφθαλμίατρος μπορεί εύκολα και γρήγορα να διαγνώσει την ύπαρξη ή μη εξόφθαλμου, καθώς και τη βαρύτητα αυτού.

Εικ. 1 Εξοφθαλμόμετρο

Τι συμπτώματα μπορεί να προκαλέσει ο εξόφθαλμος;

Α) Ξηροφθαλμία λόγω κακής σύγκλεισης των βλεφάρων.

Β) Επιπεφυκίτιδα.

Γ) Έλκος κερατοειδούς σε περίπτωση λαγόφθαλμου (δηλαδή όταν τα μάτια δεν μπορούν να κλείσουν καλά). Αυτή είναι μια ιδιαίτερα σοβαρή κατάσταση γιατί ο κίνδυνος μόλυνσης της εξωτερικής επιφάνεια του ματιού μπορεί να προκαλέσει μείωση της όρασης.

Δ) Σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις ο εξόφθαλμος μπορεί να συνοδεύεται από σημαντική μείωση ή ακόμη και απώλεια της όρασης λόγω συμπίεσης του οπτικού νεύρου (ατροφία οπτικού νεύρου).

Τι εξετάσεις χρειάζονται μετά τη διάγνωση του εξόφθαλμου;

Εφόσον διαγνωσθεί ότι κάποιος ασθενής εμφανίζει εξόφθαλμο θα πρέπει να υποβληθεί σε αξονική ή μαγνητική τομογραφία οφθαλμικού κόγχου και πιθανότατα σε αιματολογικό έλεγχο (π.χ. ορμονολογικός έλεγχος θυρεοειδούς).

Ποια είναι η θεραπεία του εξόφθαλμου;

Η θεραπεία εξαρτάται αποκλειστικά από το αίτιο που προκαλεί τον εξόφθαλμο, καθώς και στη βαρύτητά του. Εάν η αιτία είναι η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια η θεραπευτική αντιμετώπιση μπορεί να είναι είτε φαρμακευτική (χορήγηση κορτιζόνης ή άλλων ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων) είτε χειρουργική (αποσυμπίεση οφθαλμικού κόγχου) [Εικ.2 & 3] ή σπανιότερα με τη χρήση ακτινοθεραπείας. Σε περίπτωση εξόφθαλμου λόγω κάποιου όγκου του κόγχου η αντιμετώπιση είναι συνήθως χειρουργική (αφαίρεση του όγκου) ή απαιτεί τη χρήση χημειοθεραπείας και ακτινοθεραπείας.