Ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας
Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (ΗΕΩ) αποτελεί την υπ’ αριθμόν ένα αιτία νομικής τύφλωσης (δηλαδή όραση <1/20) σε άτομα ηλικίας άνω των 55 ετών. Η ωχρά, η κεντρική περιοχή του αμφιβληστροειδούς που είναι υπεύθυνη για την ανάγνωση και τη λεπτομερή όραση, είναι ιδιαίτερα επιρρεπής σε εκφυλισμό καθώς μεγαλώνουμε. Αν και η ήπια ΗΕΩ προκαλεί λίγα συμπτώματα, η εξέλιξή της οδηγεί σε καταστροφική κεντρική απώλεια της όρασης, περιορίζοντας την ικανότητα ενός ατόμου να διαβάσει, να αναγνωρίσει πρόσωπα και να οδηγήσει. (βλ. εικόνα)
Υπάρχουν δύο μορφές ΗΕΩ – Υγρή και Ξηρά
Υγρή ΗΕΩ: Περίπου το 10% των ατόμων με ΗΕΩ αναπτύσσουν την υγρή μορφή της νόσου. Αυτό συμβαίνει όταν ανώμαλα αιμοφόρα αγγεία αναπτύσσονται στην εσωτερική επιφάνεια του οφθαλμού κάτω από την ωχρά. Χωρίς θεραπεία, η διαρροή του υγρού και του αίματος προκαλεί την ταχεία επιδείνωση της όρασης που οδηγεί σε μόνιμη ουλοποίηση. Η έγκαιρη ανίχνευση προσφέρει ελπίδα θεραπείας για τον έλεγχο της εξέλιξης της νόσου πριν γίνει μεγάλη ζημιά. Με τον καιρό, η διαρροή σταματάει και παραμένει μια ξηρά ουλή. Τόσο το λέιζερ όσο και οι ενέσεις Avastin, Lucentis ή Eylea εντός του οφθαλμού μπορούν να βοηθήσουν εάν εφαρμοστούν έγκαιρα.
Ξηρά ΗΕΩ: Περίπου το 90 % των ατόμων με ΗΕΩ έχουν την ξηρά μορφή της νόσου. Αυτή η μορφή προκαλεί μια ήπια φθορά στην ωχρά κηλίδα, χωρίς την παρουσία ανώμαλων αιμοφόρων αγγείων. Παραδοσιακά, δεν έχει υπάρξει κανένα αποτελεσματικό μέσο για τη βελτίωση της όρασης στην συντριπτική πλειοψηφία των πασχόντων, εκτός από κάποιο όφελος από τα βοηθήματα χαμηλής όρασης ή τα μεγεθυντικά γυαλιά.
Για όλους τους τύπους της εκφύλισης της ωχράς η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να βοηθήσει.
Μπορεί η διατροφή να επηρεάσει την όρασή μου;
Τα τελευταία χρόνια μια σημαντική έρευνα μας οδήγησε στο συμπέρασμα ότι το τι τρώμε μπορεί πράγματι να επηρεάσει την όρασή μας. Συναρπαστικά αποτελέσματα προήλθαν από την Μελέτη Οφθαλμικών Παθήσεων Σχετιζόμενων με την Ηλικία (AREDS), η οποία διαπίστωσε ότι ο συνδυασμός βιταμίνης C (500 mg), βιταμίνης Ε (400 IU), β-καροτένιο (15mg) και ψευδαργύρου (80 mg) με οξείδιο του χαλκού (2mg) είναι σε θέση να μειώσει τον κίνδυνο εξέλιξης της νόσου σε ασθενείς με μέση ή προχωρημένη Εκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας (ΗΕΩ) κατά 22 % σε μια περίοδο 5 ετών. Τα αντιοξειδωτικά όπως η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη, και άλλα θρεπτικά συστατικά, όπως τα ωμέγα - 3 λιπαρά οξέα είναι πιθανώς το ίδιο ευεργετικά.
Τα αντιοξειδωτικά, τα οποία βρίσκονται σε φρούτα, λαχανικά και ξηρούς καρπούς μπορούν να επιβραδύνουν την εξέλιξη ή την ανάπτυξη εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Η Λουτεΐνη και η Ζεαξανθίνη είναι φυτικές χρωστικές και παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, δεδομένου ότι έχουν την ικανότητα να φιλτράρουν τις βλαβερές ακτίνες του μπλε φωτός, καθώς επίσης ενεργούν ως υποδοχείς που δεσμεύουν τις ελεύθερες ρίζες οι οποίες μπορούν να βλάψουν την ωχρά κηλίδα. Η Λουτεΐνη και η Zεαξανθίνη βρίσκονται στο λάχανο, το σπανάκι και άλλα σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά και τα πορτοκαλί φρούτα και λαχανικά. Η φλεγμονή φαίνεται να έχει αιτιολογικό ρόλο στην ανάπτυξη της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας και τα ωμέγα - 3 λιπαρά οξέα έχουν ένα προστατευτικό ρόλο, καθώς βοηθούν στη μείωση της φλεγμονής και συμβάλλουν στο σχηματισμό υγιών αιμοφόρων αγγείων. Τα ωμέγα- 3 βρίσκονται στα ψάρια.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ορισμένες άλλες μελέτες έχουν δείξει μια αρνητική επίδραση σε σχέση με την αυξημένη πρόσληψη ορισμένων βιταμινών. Μια μελέτη από την Ιταλία έδειξε ένα αυξημένο ποσοστό εμφάνισης οπίσθιου καταρράκτη με πολυβιταμίνες - αυτό πρέπει να επιβεβαιωθεί από άλλες έρευνες και μελέτες. Η αυξημένη πρόσληψη β-καροτένιου συνδέεται με υψηλότερο ποσοστό καρκίνου των πνευμόνων στους καπνιστές. Υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης Ε (800 IU) μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα εμφάνισης καρδιακής ανεπάρκειας σε άτομα με αγγειακή νόσο ή διαβήτη, αν και τα επίπεδα των 400 IU, όπως χρησιμοποιείται στη δοκιμή AREDS, φαίνεται ασφαλής.
Τι είδους διατροφή προτείνεται;
Συστήνεται μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή (χαμηλή σε κορεσμένα λίπη, πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, ολικής αλέσεως και ψάρια). Δεν πρέπει να καπνίζετε. Συμπληρωματικά δισκία βιταμινών για την «υγεία των οφθαλμών» μπορούν να χρησιμοποιηθούν εάν η Εκφύλιση της Ωχράς σας είναι μέση ή προχωρημένη, καθώς έχει αποδειχθεί ότι μειώνουν την εξέλιξη και μπορούν επίσης να επιβραδύνουν κάθε εξέλιξη στον άλλον οφθαλμό. Η Ocuvite είναι ο τύπος της βιταμίνης που χρησιμοποιήθηκε στη δοκιμή της AREDS και άλλες, όπως η Visionace Plus και η Nutrof Total έχουν διαφορετικά επίπεδα βιταμινών και περιλαμβάνoυν άλλα αντιοξειδωτικά όπως λουτεΐνη, ζεαξανθίνη, μύρτιλλο και πολυφαινόλες, όπως η ρεσβερατρόλη (που βρίσκεται στο κόκκινο κρασί και τα καρύδια), των οποίων το αποτέλεσμα είναι θεωρητικά ευεργετικό για την εξέλιξη της Εκφύλισης της Ωχράς, αλλά οι πιθανές παρενέργειες θα πρέπει να μελετηθούν περαιτέρω. Είναι άγνωστο αν αυτά τα συμπληρώματα είναι καλύτερα από το να αλλάξει κανείς από μόνος του τη διατροφή του.