Βλεφαρόπτωση μετά από χρήση φακών επαφής: Πώς προκαλείται και πώς αντιμετωπίζεται;

Η βλεφαρόπτωση αποτελεί ένα κλινικό σημείο που αφορά την πτώση του βλεφάρου από την αρχική του θέση. Η εν λόγω πάθηση διαχωρίζεται σε συγγενή και επίκτητη. Η συγγενής βλεφαρόπτωση οφείλεται σε δυσλειτουργία του ανελκτήρα μυός, που είναι υπεύθυνος για να σηκώνει το βλέφαρο. Όλα τα άλλα αίτια πτώσης κατηγοριοποιούνται ως επίκτητα και μπορεί να οφείλονται στην προχωρημένη ηλικία (αποκόλληση του τένοντα του ανελκτήρα μυός από τη θέση του), σε νευρολογικές παθήσεις (π.χ. δυσλειτουργία του νεύρου που νευρώνει τον ανελκτήρα μυ) ή σε νόσο των μυών (π.χ. μυασθένεια Gravis).

Οι γνώσεις μας για τη συχνότητα και την αιτιολογία της επίκτητης βλεφαρόπτωσης είναι περιορισμένες με βάση τα όσα έχουν δημοσιευθεί σε έγκυρα ιατρικά περιοδικά ή συγγράμματα.

Πρόσφατα δημοσιεύθηκε μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα εργασία, προερχόμενη από διάφορα νοσοκομεία της Αυστραλίας, στο επίσημο περιοδικό της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Οφθαλμοπλαστικής Χειρουργικής (Orbit 2018; 37: 121-125) σχετικά με τα αίτια της επίκτητης βλεφαρόπτωσης σε νεαρά άτομα (ηλικία 18-40 ετών). Στην έρευνα που διεξήχθη συμπεριλήφθηκαν περίπου 2400 ασθενείς με βλεφαρόπτωση, από τους οποίους οι 266 (11% του συνόλου) ανήκαν στην ηλικιακή κατηγορία μεταξύ 18 και 40 ετών (μέσος όρος ηλικίας 31 έτη). Από τις άλλες δύο ηλικιακές κατηγορίες βλεφαρόπτωσης, η παιδική ηλικία (μέσος όρος 10 έτη) αφορούσε το 11% των ασθενών, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών (78%) είχε μέσο όρο ηλικίας τα 65 έτη. Στα νεαρά άτομα της έρευνας (18-40 ετών) τα συνηθέστερα αίτια της βλεφαρόπτωσης περιλάμβαναν προηγούμενο τραυματισμό του βλεφάρου (28%), μυοπάθεια (21%), ασθενείς με ανοφθαλμικό κόγχο (20%) -δηλαδή με οφθαλμό που είχε αφαιρεθεί- και το 12% των ασθενών είχε αγνώστου αιτιολογίας βλεφαρόπτωση (ιδιοπαθής βλεφαρόπτωση). Σε αυτό το 12% των ασθενών που δεν είχαν σαφές αίτιο βλεφαρόπτωσης το 1/3 αυτών έκανε χρήση φακών επαφής. Υποθετικά, οι χειρισμοί κατά την τοποθέτηση και την αφαίρεση των φακών επαφής μπορούν να προκαλέσουν κάποιο μικροτραυματισμό στην κατάφυση του ανελκτήρα μυ με συνέπεια την πτώση του βλεφάρου. Η βλεφαρόπτωση αυτή προσομοιάζει με την απονευρωτική πτώση που εμφανίζουν συνήθως οι ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας (άνω των 60 ετών) και αντιμετωπίζεται με επιτυχία με την κατάλληλη χειρουργική επέμβαση [Εικ.1 & 2]. Για την πρόληψη πρόκλησης βλεφαρόπτωσης σε νέα άτομα που κάνουν καθημερινή χρήση μαλακών φακών επαφής απαιτείται ενημέρωση για τον τρόπο τοποθέτησης και αφαίρεσης τους, καθώς και για τον κίνδυνο εμφάνισης βλεφαρόπτωσης σε περίπτωση τραυματισμού του μυ που σηκώνει το βλέφαρο (ανελκτήρας μυς) από λανθασμένους χειρισμούς κατά τη χρήση των φακών επαφής.

Εικ.1: Επίκτητη βλεφαρόπτωση σε άτομο μεγάλης ηλικίας

Εικ.2: Μετά τη χειρουργική επέμβαση αποκατάστασης της βλεφαρόπτωσης