Εξόρυξη & Εκκένωση βολβού
H αφαίρεση ενός οφθαλμού (εξόρυξη), ή η αφαίρεση του περιεχομένου ενός οφθαλμού (εκκένωση), μπορεί να είναι απαραίτητη για διάφορους λόγους. Ανεξάρτητα από την υποκείμενη διαταραχή, και κατά πόσον το μάτι βλέπει ή όχι, η απόφαση να αφαιρεθεί ένας οφθαλμός είναι δύσκολη και συναισθηματικά απαιτητική. Παρόλα αυτά, μια εξειδικευμένη χειρουργική επέμβαση σε συνδυασμό με τη φροντίδα ενός «Προσθετολόγου» (Ocularist) μπορεί να οδηγήσει σε πολύ ικανοποιητικό αισθητικό αποτέλεσμα, και σε πολλές περιπτώσεις η ομοιότητα στην συμμετρία και το χρώμα ανάμεσα στον τεχνητό και τον άλλο οφθαλμό είναι εξαιρετική.
Ποιες είναι οι πιθανές θεραπείες για έναν οφθαλμό που δεν βλέπει;
Σε γενικές γραμμές, είναι καλύτερο να αποφευχθεί η χειρουργική επέμβαση, εάν είναι δυνατόν, με ζωγραφισμένους φακούς επαφής, ή κέλυφος (ακρυλικοί τεχνητοί οφθαλμοί) που εφαρμόζονται πάνω από έναν τυφλό οφθαλμό και συχνά μοιάζουν τόσο καλά όσο ένας πραγματικός οφθαλμός. Ωστόσο, εάν ένας τυφλός οφθαλμός γίνει επώδυνος παρά την χρήση των σταγόνων, ή ένας φακός επαφής ή ένα κέλυφος δεν μπορεί να γίνει ανεκτό τότε θα πρέπει να σκεφτούμε τη χειρουργική επέμβαση. Η επέμβαση αντιμετωπίζει τη δυσφορία και επιτρέπει να φορεθεί ένας τεχνητός οφθαλμός (μια οφθαλμική πρόθεση) ο οποίος παραμένει σε καθημερινή βάση στη θέση του.
Πώς αφαιρείται ένας οφθαλμός;
- Εξόρυξη: αυτή απαιτεί την αφαίρεση ολόκληρου του ματιού. Στη θέση του τοποθετείται ένα μόνιμο συμπαγές σφαιρικό εμφύτευμα, ή αλλιώς «μπίλια», βαθιά μέσα στον οφθαλμικό κόγχο για να αντιρροπήσει την απώλεια του όγκου, και οι μύες που κινούν τον οφθαλμό επανατοποθετούνται σε αυτό το εμφύτευμα. Ένας τεχνητός οφθαλμός ή «πρόθεση» (παρόμοια με ένα κέλυφος) μπορεί να φορεθεί λίγες εβδομάδες μετά την επέμβαση. Η «πρόθεση» συγκρατείται στη θέση της από τα βλέφαρα. Το βαθύτερο σφαιρικό εμφύτευμα παραμένει στη θέση του για μια ζωή. Για ορισμένους ασθενείς που δεν είναι κατάλληλοι για ένα τέτοιο εμφύτευμα, χρησιμοποιείται αντ' αυτού ένα μόσχευμα δερματικού λίπους. Αυτό λαμβάνεται από την κοιλιά ή το άνω έξω τεταρτημόριο της περιοχής του γλουτού.
- Εκκένωση: σε αυτή την επέμβαση το λευκό μέρος του ματιού (ο σκληρός χιτώνας) δεν αφαιρείται, αλλά χρησιμοποιείται ως ένα φυσικό υλικό περιτύλιξης για να καλύψει το σφαιρικό εμφύτευμα («μπίλια»). Αυτή η επέμβαση είναι πιο εύκολο να εκτελεστεί, αλλά δεν μπορεί να γίνει σε ασθενείς οι οποίοι έχουν έναν όγκο στο μάτι. Προσφέρει το πλεονέκτημα μιας πιο γρήγορης ανάρρωσης για τον ασθενή. (Εικ. 1 & 2)
Εικ. 1 Τυφλό αριστερό μάτι μετά από χημικό έγκαυμα
Εικ.2 Μετά από εκκένωση και ένθεση τεχνητού οφθαλμού («πρόθεση»)
Πόσο καιρό πρέπει να μείνω στο νοσοκομείο, και πότε τοποθετείται για πρώτη φορά ο τεχνητός οφθαλμός;
Οι ασθενείς που υποβάλλονται σε εκκένωση ή εξόρυξη του οφθαλμικού βολβού συνήθως παίρνουν εξιτήριο από το νοσοκομείο λίγες ώρες μετά την επέμβαση, η οποία πραγματοποιείται συνήθως υπό γενική αναισθησία. Η περιοχή της επέμβασης καλύπτεται με πιεστική οφθαλμική επίδεση για 3-5 ημέρες και αφαιρείται στη συνέχεια από το χειρουργό. Κατά τη διάρκεια της φάσης επούλωσης μετά τη χειρουργική επέμβαση, ο ασθενής φοράει ένα διαφανές πλαστικό κέλυφος, το οποίο εισάγεται πίσω από τα βλέφαρα για να διατηρηθεί το σχήμα του κόγχου. Τότε πραγματοποιείται η παραγγελία του τεχνητού οφθαλμού, χρησιμοποιώντας το χρώμα και τα χαρακτηριστικά του άλλου φυσιολογικού ματιού ως πρότυπο. Ο τεχνητός οφθαλμός («οφθαλμική πρόθεση»), σχεδιάζεται και τοποθετείται από εξειδικευμένους συναδέλφους που ονομάζονται οφθαλμικοί προσθετικοί (ocularists). Έχουν σημαντική εμπειρία τόσο στην κατασκευή όσο και στην εφαρμογή ενός τεχνητού οφθαλμού. Τοποθετείται αμέσως μόλις η υποδοχή έχει επουλωθεί πλήρως, συνήθως 6 εβδομάδες μετά τη χειρουργική επέμβαση. Είναι σημαντικό ο τεχνητός οφθαλμός να μην τοποθετηθεί πάρα πολύ σύντομα, καθώς αυτό μπορεί να προκαλέσει τραυματισμό της περιοχής.