Ξηροφθαλμία

Τι είναι ξηροφθαλμία;

Η ξηροφθαλμία είναι μια συχνή πάθηση που μπορεί να προκαλέσει μια αίσθηση φαγούρας, καύσου, ξένου σώματος, διαλείπουσα θόλωση της όρασης ή ακόμη και διπλωπία. Συνήθως τα μάτια είναι κόκκινα και ερεθισμένα (Εικ.1 ) λόγω μειωμένης παραγωγής δακρύων ή κακής ποιότητας δακρύων.

Εικ.1

Πώς προκαλείται η ξηροφθαλμία;

Το δακρυϊκό φιλμ αποτελείται από τρία στρώματα: ένα βλεννώδες κολλώδες στρώμα, ένα μεσαίο στρώμα αλατούχου ύδατος και ένα εξωτερικό λιπώδες στρώμα το οποίο προφυλάσσει τα δάκρυα από την εξάτμιση. Τα δάκρυα παράγονται κατά κύριο λόγο στο δακρυϊκό αδένα που βρίσκεται κάτω από το οστό κάτω από τα φρύδια μας. Τα δάκρυα αποχετεύονται μέσω μικρών οπών (δακρυϊκά σημεία) στο τμήμα των βλεφάρων προς τη μύτη (Εικ. 2).

Εικ.2

Τα βλέφαρα σας μπορεί να θεωρηθούν ως υαλοκαθαριστήρες που επαλείφουν το δακρυϊκό φιλμ ομοιόμορφα πάνω στην επιφάνεια του οφθαλμού. Τυχόν προβλήματα με τα βλέφαρα μπορούν να επηρεάσουν το δακρυϊκό φιλμ και να το αποτρέψουν να λειτουργήσει σωστά. Το δακρυϊκό φιλμ είναι επίσης μια σημαντική επιφάνεια εστίασης για τον οφθαλμό. Κάθε πρόβλημα που κάνει το δακρυϊκό φιλμ ανώμαλο ή ασταθές, μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα με την εστίαση. Ένα συχνό παράπονο των ατόμων με σύνδρομο ξηροφθαλμίας είναι ότι όταν διαβάζουν, η όρασή τους είναι καθαρή στην αρχή, αλλά μετά την ανάγνωση για 10 ή 20 λεπτά, η όρασή τους γίνεται θολή και δεν μπορούν πλέον να δουν καθαρά. 
Περιέργως μια υπερβολική δακρύρροια είναι ένα κοινό σύμπτωμα της ξηροφθαλμίας. Αυτή η δακρύρροια συμβαίνει αντανακλαστικά λόγω του ερεθισμού που προκαλείται από την αλλαγή στα τρία στρώματα του δακρυϊκού φιλμ.

Ποιες καταστάσεις επιδεινώνουν την ξηροφθαλμία;
Οι άνθρωποι που ζουν σε ξηρά ή ζεστά κλίματα είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν ξηροφθαλμία, καθώς τα δάκρυα εξατμίζονται ταχύτερα. Η σκόνη, η βρωμιά, η μάσκαρα και η ρύπανση μπορούν επίσης να κάνουν το σύνδρομο ξηροφθαλμίας χειρότερο. Οι γυναίκες που έχουν περάσει στην εμμηνόπαυση τείνουν να έχουν μειωμένη έκκριση δακρύων και κατά συνέπεια ξηροφθαλμία. Ορισμένα φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν ξηρότητα στα μάτια, όπως η θεραπεία με υποκατάστατα ορμονών, τα αντιισταμινικά και ορισμένα αντικαταθλιπτικά. Οι άνθρωποι των οποίων τα μάτια δεν κλείνουν εντελώς όταν βλεφαρίζουν, ή που βλεφαρίζουν σπάνια (για παράδειγμα, οι ασθενείς με νόσο του Parkinson), είναι πιο επιρρεπείς σε σύνδρομο ξηροφθαλμίας. Οι άνθρωποι που διαβάζουν πολύ ή εργάζονται για πολλές ώρες στον υπολογιστή είναι πιθανό να εμφανίσουν συμπτώματα ξηροφθαλμίας, γιατί όταν διαβάζουμε ή επικεντρώνουμε το βλέμμα μας σε κάτι για πολύ ώρα βλεφαρίζουμε σπανιότερα.

Ποια είναι η θεραπεία της ξηροφθαλμίας;

Η θεραπεία εξαρτάται από τη βαρύτητα των συμπτωμάτων και τις ανάγκες του ασθενούς. Για πολλούς ασθενείς το μόνο που χρειάζεται είναι η χρήση τεχνητών δακρύων. Άλλα άτομα μπορεί να χρειαστούν χειρουργική επέμβαση για να διορθώσουν τη θέση ενός βλεφάρου το οποίο  δεν κλείνει σωστά. 
Τα τεχνητά δάκρυα μπορείτε να τα πάρετε από οποιοδήποτε φαρμακείο και δεν χρειάζονται ιατρική συνταγή. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές μάρκες και είδη τεχνητών δακρύων. Μερικά δάκρυα είναι πιο παχύρευστα από ότι άλλα. Κάποιοι ασθενείς προτιμούν πιο παχύρευστα δάκρυα γιατί διαρκούν περισσότερο. Άλλοι άνθρωποι δεν συμπαθούν τα παχύρευστα δάκρυα επειδή προς στιγμήν θολώνουν την όρασή τους. Για τους ασθενείς που απαιτείται συχνή χρήση τεχνητών δακρύων συστήνεται η χρήση κολλυρίων χωρίς συντηρητικά.

Εάν τα συμπτώματα δε βελτιώνονται με τη χρήση τεχνητών δακρύων ή αντίστοιχης γέλης τότε συνιστάται η χρήση βυσμάτων σιλικόνης (punctal plugs) που φράζουν το δακρυϊκό σημείο με αποτέλεσμα να κατακρατούνται τα δάκρυα ώστε να ελαττωθεί η ξηροφθαλμία.

Η χειρουργική επέμβαση είναι απαραίτητη μόνο εάν τα βλέφαρα των ασθενών δεν κλείνουν πλήρως («λαγόφθαλμος») ή αν οι ασθενείς έχουν ένα βλέφαρο που δεν είναι σε σωστή θέση.

Τέλος, σε βαριές περιπτώσεις ξηροφθαλμίας μπορούν να χορηγηθούν κολλύρια κυκλοσπορίνης ή αυτόλογος ορός.