Ηλιακή ακτινοβολία & όγκοι βλεφάρου: τι πρέπει να γνωρίζουμε και τι να προσέχουμε
Τι είναι ένας όγκος;
Ένας όγκος είναι μια ανώμαλη ανάπτυξη ενός ιστού, και μπορεί να είναι καλοήθης (που συνεπάγεται περιορισμένη ανάπτυξη), προ-κακοήθης (με τη δυνατότητα να γίνει κακοήθης) ή κακοήθης (έχει την ικανότητα να αναπτύσσεται και να εξαπλώνεται σε άλλα μέρη του σώματος – «μετάσταση»).
Ποιες είναι οι αιτίες των όγκων;
Στις περισσότερες περιπτώσεις η ακριβής αιτία ενός όγκου δεν είναι γνωστή, αλλά οι παράγοντες που πιστεύεται ότι παίζουν ένα ρόλο είναι:
-
Το περιβάλλον: χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η έκθεση στο ηλιακό φως που αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης όγκων του δέρματος στα βλέφαρα, ιδίως σε άτομα με ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα. Για αυτό κρίνεται απαραίτητη η χρήση γυαλιών ηλίου και αντηλιακής κρέμας όταν έχει ήλιο.
-
Το ανοσοποιητικό σύστημα το οποίο προστατεύει και έναντι των λοιμώξεων. Για το λόγο αυτό, οι ασθενείς που λαμβάνουν ισχυρά φάρμακα που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης όγκων.
-
Κληρονομικότητα: οι περισσότεροι έχουν μια γενετική προδιάθεση, αν και μόνο εξαιρετικά σπάνια υπάρχουν όγκοι που κληρονομούνται απευθείας από ένα γονέα.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα συμπτώματα ποικίλουν ανάλογα με τη θέση και τη φύση του όγκου. Οι όγκοι των βλεφάρων είναι γενικά ορατοί στον ασθενή, και μπορεί να προκαλέσουν τοπικό οίδημα, εντοπισμένη απώλεια των βλεφαρίδων, ερυθρότητα ή ενόχληση του οφθαλμού. Υπάρχουν όμως και όγκοι που εμφανίζονται στην εσωτερική επιφάνεια των βλεφάρων ή γύρω από την οφθαλμική κοιλότητα (όγκοι οφθαλμικού κόγχου), και ενδέχεται να μην είναι τόσο εμφανείς. Οι τελευταίοι παρουσιάζονται με ποικίλα συμπτώματα, όπως άλγος, οίδημα, θολή όραση, διπλωπία, ή παρεκτόπιση του οφθαλμού.
Ποιοι όγκοι των βλεφάρων μπορεί να οφείλονται στην ηλιακή ακτινοβολία;
Οι συνηθέστεροι όγκοι των βλεφάρων που μπορούν να προκληθούν από την υπερβολική έκθεση στον ήλιο είναι το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (Εικόνα 1), το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα (Εικόνα 2), το μελάνωμα (Εικόνα 3) και η ακτινική κεράτωση (Εικόνα 4). Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα, το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, και το μελάνωμα αντιπροσωπεύουν το 90 %, 5 %, και 3% των κακοήθων περιοφθαλμικών όγκων αντίστοιχα. Η ακτινική κεράτωση είναι προ-καρκινικός όγκος που μπορεί να εξελιχθεί σε ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα.
Μπορούν οι όγκοι να ενέχουν κίνδυνο για τον οφθαλμό και την όραση;
Ναι - είτε ως αποτέλεσμα της διήθησης και παραμόρφωσης του βλεφάρου με μειωμένη προστασία του κερατοειδούς ή λόγω εξάπλωσης στον κόγχο. Επιπλέον, αν κάποιος όγκος αφεθεί χωρίς θεραπεία για μεγάλο χρονικό διάστημα, η πλήρης εκτομή μπορεί να οδηγήσει σε ένα μεγαλύτερο έλλειμμα ιστού και ακόμη και την απώλεια του οφθαλμού σε σπάνιες περιπτώσεις.
Ποια είναι η θεραπεία των όγκων του βλεφάρου;
Η αντιμετώπιση των όγκων στα βλέφαρα εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως η ηλικία και η γενική υγεία του ασθενούς, η φύση του όγκου, και κατά πόσο θα μπορούσε να υπάρξει τοπική ή γενικευμένη εξάπλωση του όγκου.
Για να είμαστε σίγουροι για τη διάγνωση, η βιοψία μπορεί να είναι απαραίτητη, αν και σε πολλές περιπτώσεις τυπικών βασικοκυτταρικών καρκινωμάτων, η αντιμετώπιση μπορεί να γίνει ταυτόχρονα με τη βιοψία. Οι όγκοι των βλεφάρων γενικά αντιμετωπίζονται με πλήρη εκτομή και επανορθωτική οφθαλμοπλαστική χειρουργική επέμβαση. Ορισμένοι όγκοι μπορούν να αντιμετωπιστούν με κρυοθεραπεία, ακτινοβολία ή ιατρικές θεραπείες που διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
Ασθενείς με ορισμένους όγκους (ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα ή μελάνωμα) απαιτούν επίσης μία γενική ογκολογική εξέταση για να αποκλειστεί η διασπορά της νόσου σε άλλα όργανα.
