Δακρύρροια: Τι την προκαλεί και πώς αντιμετωπίζεται

Η δακρύρροια (ή αλλιώς επιφορά) αποτελεί ένα από τα συχνότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς με οφθαλμικές παθήσεις. Συχνά παραπονούμαστε ότι τα µάτια µας δακρύζουν προκαλώντας µας ερεθισµό, ενόχληση και δυσκολία στην όραση, ιδιαίτερα όταν διαβάζουμε ή οδηγούμε. Τα δάκρυα χρησιμεύουν στο να ξεπλένουν τον οφθαλμό και καταλήγουν στη µύτη µέσω δύο µικρών πόρων (δακρυϊκά σηµεία) στην έσω γωνία του βλεφάρου. Το κάθε σημείο οδηγεί τελικά στον δακρυϊκό ασκό, ο οποίος διοχετεύει τα δάκρυα µέσω του ρινοδακρυϊκού πόρου στη µύτη (βλ. εικόνα 1). Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο «η µύτη τρέχει όταν κάποιος κλαίει».

Εικ. 1 Το ρινοδακρυϊκό σύστημα

Ποια είναι τα αίτια της δακρύρροιας;
Κάθε στένωση, ανωμαλία ή απόφραξη των αποχετευτικών πόρων μπορεί να οδηγήσει σε δακρυσμένα μάτια. Η απόφραξη της ρινοδακρυϊκής οδού οφείλεται συνήθως στην απόφραξη του ρινοδακρυϊκού πόρου (ΡΝΔΠ) και μπορεί να είναι είτε εκ γενετής ή επίκτητη. Τα αίτια απόφραξης του ΡΝΔΠ είναι τα ακόλουθα:

⦁ Εκφυλιστική στένωση
Είναι η συχνότερη αιτία απόφραξης του ΡΝΔΠ σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Αυτό μπορεί να είναι αποτέλεσμα μιας άγνωστης λοίμωξης ή μιας αυτοάνοσης ασθένειας. Προσβάλλει τις γυναίκες δύο φορές συχνότερα από τους άνδρες.
⦁ Συγγενής (εκ γενετής) απόφραξη
Οφείλεται συνήθως σε μια μεμβράνη που παραμένει στη βαλβίδα του Hasner.
⦁ Δακρυόλιθος
⦁ Φλεγμονώδης νόσος
⦁ Τραύμα από κάταγμα στη μύτη ή τον οφθαλμικό κόγχο
⦁ Νεοπλάσματα
Σε ασθενείς με άτυπη εμφάνιση (π.χ. νεαρά άτομα) είναι απαραίτητη η περαιτέρω διερεύνηση. Η εκροή αίματος από το δακρυϊκό σημείο ή η διάταση του δακρυϊκού ασκού πάνω από τον έσω κανθικό τένοντα συχνά υποδηλώνουν την ύπαρξη κακοήθειας.

Ποια είναι τα συμπτώματα της απόφραξης του ρινοδακρυϊκού πόρου;
Η υπερβολική δακρύρροια είναι η πιο συχνή ενόχληση των ασθενών με απόφραξη του ρινοδακρυϊκού πόρου. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συσσώρευση βλέννας στο δακρυϊκό ασκό, η οποία προκαλεί κολλώδη βλέφαρα, δυσκολία στην όραση, επαναλαμβανόμενες μολύνσεις των οφθαλμών, ή μπορεί να οδηγήσει σε μόλυνση του ίδιου του δακρυϊκού ασκού που ονομάζεται δακρυοκυστίτιδα (βλ. εικόνα 2).

Εικ. 2 Δακρυοκυστίτιδα σε νεαρό άτομο

Πώς θεραπεύεται η δακρύρροια;
Αρχικά απαιτείται µια εξέταση από εξειδικευμένο οφθαλμίατρο για να διαπιστωθεί το αίτιο. Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων και των κλινικών ευρημάτων καθορίζει την κατάλληλη θεραπεία. Η θεραπεία εξαρτάται σημαντικά από το σημείο στένωσης ή απόφραξης του ρινοδακρυϊκού συστήματος.
Η θεραπευτική προσέγγιση περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
Α) Μια μόλυνση ή φλεγμονή του ματιού αντιμετωπίζεται με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή (κολλύρια).
Β) Εάν υπάρχει στένωση ή απόφραξη στο δακρυϊκό σημείο τότε χρειάζεται μια μικρή επέμβαση μεγέθυνσης του δακρυϊκού σημείου (δακρυοπλαστική) με ταυτόχρονη ένθεση stent (σωληνάκι) σιλικόνης. (βλ. Εικόνα 3) Η επέμβαση γίνεται με τοπική αναισθησία και διαρκεί 10 λεπτά. Το σωληνάκι αφαιρείται μετά από 2 μήνες και η επιτυχία της επέμβασης υπερβαίνει το 95%.

 Εικ.3

Γ) Εάν η αιτία της δακρύρροιας οφείλεται σε απόφραξη του ρινοδακρυϊκού πόρου η ενδεδειγμένη επέμβαση είναι η ασκορινοστομία.
Δ) Η οξεία δακρυοκυστίτιδα απαιτεί αρχικά τη χορήγηση αντιβιοτικών από το στόμα.  Μια εξωτερική ασκορινοστομία συνιστάται 2 εβδομάδες μετά την έναρξη της θεραπείας με αντιβιοτικά.
Ε) Η συγγενής (εκ γενετής) χρόνια δακρυοκυστίτιδα σε βρέφη μέχρι ενός έτους μπορεί να επιλυθεί με μασάζ του δακρυϊκού ασκού, ζεστές κομπρέσες, και τη χορήγηση αντιβιοτικών. 
ΣΤ) Η επίκτητη χρόνια δακρυοκυστίτιδα απαιτεί σχεδόν πάντα χειρουργική επέμβαση (ασκορινοστομία) για τη διόρθωση της συμπτωματολογίας. 

Τι είναι η επέμβαση της ασκορινοστομίας;
Η χειρουργική επέμβαση της ασκορινοστομίας χρειάζεται για να σταματήσει η δακρύρροια, να θεραπευθεί η φλεγμονή του δακρυϊκού ασκού που ονομάζεται δακρυοκυστίτιδα και να απαλλαγεί το μάτι από τα κολλώδη εκκρίματα που παράγονται λόγω της στένωσης ή της απόφραξης του ρινοδακρυϊκού πόρου. Μια νέα δίοδος δημιουργείται μεταξύ του δακρυϊκού ασκού και της μύτης που επιτρέπει στα δάκρυα να παροχετεύονται και πάλι κανονικά.
Υπάρχουν δύο τρόποι για να γίνει η επέμβαση (βλ. εικόνα 4): 
α) Εξωτερικά - μέσω του δέρματος (εξωτερική ασκορινοστομία) 
β) Ενδοσκοπικά - μέσα από τη μύτη (ενδοσκοπική ασκορινοστομία)

Εικ. 4

Συμπερασματικά, η δακρύρροια αποτελεί ένα συχνό σύμπτωμα στους ασθενείς με οφθαλμικές παθήσεις, αλλά ταυτόχρονα αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με την κατάλληλη θεραπεία όταν γίνει έγκαιρη και σωστή διάγνωση.